НАЙРОБИ, 11-р сарын 9 (Синьхуа) — Кенийн дундаж фермер, түүний дотор тосгоны фермерүүд жил бүр хэдэн литр пестицид хэрэглэдэг.
Зүүн Африкийн үндэстэн уур амьсгалын өөрчлөлтийн хүнд үр дагавартай тэмцэж байгаа тул шинэ хортон шавьж, өвчин гарч ирсний дараа хэрэглээ жил ирэх тусам нэмэгдэж байна.
Пестицидийн хэрэглээ нэмэгдсэн нь тус улсад олон тэрбум шиллингийн үйлдвэрлэлийг бий болгоход тусалсан ч ихэнх фермерүүд химийн бодисыг буруу ашиглаж, улмаар хэрэглэгчид болон хүрээлэн буй орчныг эрсдэлд оруулж байна гэж мэргэжилтнүүд санаа зовж байна.
Өмнөх жилүүдээс ялгаатай нь Кенийн фермер одоо ургацын өсөлтийн бүх үе шатанд пестицид хэрэглэж байна.
Тариалахаас өмнө ихэнх фермерүүд хогийн ургамлыг хязгаарлахын тулд фермүүддээ гербицид цацдаг. Суулгацыг тарьсны дараа шилжүүлэн суулгах стрессийг бууруулж, шавьжнаас хамгаалахын тулд хортон шавьж устгах бодисыг нэмж хэрэглэдэг.
Ургамлыг дараа нь цэцэглэлтийн үеэр, жимс ургах үед, ургац хураахаас өмнө болон ургац хураалтын дараа зарим хэсэгт нь навч ургуулахын тулд шүршинэ.
"Олон тооны хортон шавьж, өвчний улмаас өнөө үед пестицидгүйгээр ургац хураах боломжгүй" гэж Найробигийн өмнөд хэсэгт орших Китенгела хотын улаан лоолийн тариаланч Амос Карими саяхан өгсөн ярилцлагадаа хэлэв.
Карими дөрвөн жилийн өмнө газар тариалан эрхэлж эхэлснээсээ хойш энэ жил хамгийн муу жил байсан гэж тэмдэглэв, учир нь тэрээр их хэмжээний пестицид хэрэглэсэн.
"Би хэд хэдэн хортон шавьж, өвчин, цаг агаарын бэрхшээлтэй тэмцсэн бөгөөд үүнд удаан үргэлжилсэн хүйтний улирал багтсан. Хүйтний улирлын үеэр би хортон шавьжтай тэмцэхийн тулд химийн бодис хэрэглэх шаардлагатай болсон" гэж тэр хэлэв.
Түүний нөхцөл байдал нь Зүүн Африкийн үндэстэн даяарх бусад мянга мянган жижиг фермерүүдийн нөхцөл байдлыг тусгаж байна.
Хөдөө аж ахуйн мэргэжилтнүүд хортон шавьж устгах бодисын өндөр хэрэглээ нь хэрэглэгчдийн эрүүл мэнд, хүрээлэн буй орчинд аюул учруулаад зогсохгүй тогтворгүй болохыг тэмдэглэж, улаан туг өргөсөн.
"Кенийн ихэнх фермерүүд пестицидийг буруу ашиглаж, хүнсний аюулгүй байдлыг алдагдуулж байна" гэж Кенийн Хүнсний Эрхийн Холбооны Даниел Мэйнги хэлэв.
Зүүн Африкийн фермерүүд пестицидийг фермийн ихэнх бэрхшээлдээ панацея болгон ашиглаж ирсэн гэж Майнги тэмдэглэв.
"Хүнсний ногоо, улаан лооль, жимс жимсгэн дээр маш их хэмжээний химийн бодис цацаж байна. Хэрэглэгч үүний хамгийн өндөр үнийг төлж байна" гэж тэр хэлэв.
Зүүн Африкийн үндэстний ихэнх хөрс хүчиллэг болж байгаа тул хүрээлэн буй орчин ч мөн адил халуунд өртөж байна. Пестицидүүд нь гол мөрнийг бохирдуулж, зөгий зэрэг ашигтай шавьжийг устгаж байна.
Экотоксикологийн эрсдэлийн үнэлгээчин Силке Боллморын ажигласнаар, пестицидийн хэрэглээ өөрөө муу биш боловч Кенид хэрэглэдэг пестицидийн дийлэнх нь хортой идэвхтэй найрлагатай тул асуудлыг улам хүндрүүлдэг.
"Пестицистуудыг үр нөлөөг нь бодолгүйгээр амжилттай газар тариалангийн орц найрлага болгон худалдаалж байна" гэж тэр хэлэв.
Тогтвортой газар тариалангийн байгууллага болох Route to Food Initiative нь олон пестицид нь хурц хортой, урт хугацааны хортой нөлөө үзүүлдэг, дотоод шүүрлийн үйл ажиллагааг алдагдуулдаг, янз бүрийн зэрлэг ан амьтдад хортой эсвэл ноцтой эсвэл эргэлт буцалтгүй сөрөг нөлөө үзүүлдэг гэдгээрээ алдартай болохыг тэмдэглэжээ.
"Кенийн зах зээл дээр хорт хавдар үүсгэгч (24 бүтээгдэхүүн), мутаген (24), дотоод шүүрлийн системийг тасалдуулагч (35), мэдрэлийн эсэд хортой (140) болон нөхөн үржихүйд тодорхой нөлөө үзүүлдэг (262) бүтээгдэхүүнүүд байгаа нь санаа зовоосон асуудал юм" гэж тус байгууллага тэмдэглэжээ.
Мэргэжилтнүүдийн ажигласнаар Кенийн ихэнх фермерүүд химийн бодис цацахдаа бээлий, маск, гутал өмсөх зэрэг урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ авдаггүй байна.
"Зарим нь буруу цагт, жишээлбэл, өдрийн цагаар эсвэл салхитай үед шүршдэг" гэж Майнги хэлэв.
Кени улсад пестицидийн хэрэглээ өндөр байгаагийн гол төв нь алслагдсан тосгод зэрэг тархан байрладаг мянга мянган ойн аж ахуй эрхлэгчид юм.
Дэлгүүрүүд нь фермерүүд бүх төрлийн фермийн химийн бодис болон эрлийз үрийг авах боломжтой газар болжээ. Фермерүүд ихэвчлэн дэлгүүрийн үйл ажиллагаа эрхлэгчдэд ургамалд нь халдсан хортон шавьж эсвэл өвчний шинж тэмдгийг тайлбарлаж, химийн бодисыг зардаг.
"Хүн фермээс залгаад надад шинж тэмдгийг нь хэлж болно, тэгвэл би эм бичиж өгнө. Хэрэв надад байгаа бол би зардаг, үгүй бол Бунгомагаас захиалдаг. Ихэнх тохиолдолд үр дүнтэй байдаг" гэж Кенийн баруун хэсэгт орших Бусиа мужийн Будаланги хотын мал эмнэлгийн дэлгүүрийн эзэн Каролин Одуори хэлэв.
Кеничүүд газар тариалан эрхлэх сонирхол сэргэж байгаатай холбогдуулан хот, тосгодын дэлгүүрүүдийн тоог харгалзан үзвэл бизнес цэцэглэн хөгжиж байна. Мэргэжилтнүүд тогтвортой газар тариалан эрхлэхэд хортон шавьжтай тэмцэх нэгдсэн арга барилыг ашиглахыг уриалж байна.
Нийтэлсэн цаг: 2021 оны 4-р сарын 7